Badanie GBS, czyli test na paciorkowce grupy B (Streptococcus agalactiae), odgrywa ważną rolę w opiece prenatalnej. Test ten identyfikuje obecność bakterii u kobiet w ciąży. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, powinno być przeprowadzane między 35. a 37. tygodniem ciąży. Paciorkowce grupy B mogą powodować poważne komplikacje podczas ciąży i po porodzie.
Nosicielstwo paciorkowców grupy B nie zawsze objawia się symptomami klinicznymi. Średnio 10-30% ciężarnych kobiet jest bezobjawowymi nosicielkami tych bakterii. Zakażenie może prowadzić do poważnych infekcji, takich jak zapalenie płuc czy zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Dlaczego badanie GBS jest kluczowe dla kobiet w ciąży?
Badanie GBS pozwala określić, czy przyszła mama nosi paciorkowce grupy B. W przypadku pozytywnego wyniku lekarze mogą zastosować profilaktykę poprzez podawanie antybiotyków podczas porodu, co zmniejsza ryzyko zakażenia noworodka. Do czynników ryzyka należą:
- wcześniejsze zakażenia GBS u innych dzieci,
- zakażenie GBS w moczu,
- długi czas odpłynięcia wód płodowych.
Przygotowanie do badania GBS jest proste. Zaleca się unikanie współżycia seksualnego na kilka dni przed pobraniem wymazu oraz rezygnację z używania środków higieny intymnej. Wymaz pobiera się z dolej części pochwy i odbywa się w gabinecie lekarskim, a wynik badania jest zwykle dostępny w ciągu 5-7 dni.
Jak przebiega badanie na obecność GBS?
Badanie GBS ma na celu wykrycie bakterii Streptococcus agalactiae, które mogą zagrażać zdrowiu matki oraz noworodka. W Polsce zaleca się przeprowadzenie go między 35. a 37. tygodniem ciąży.
Paciorkowce grupy B występują w układzie pokarmowym i moczowym oraz mogą kolonizować drogi rodne. Kobiety w ciąży mogą przenieść te bakterie na noworodka podczas porodu, co wiąże się z ryzykiem poważnych powikłań.
Przygotowanie do badania GBS
Aby wyniki badania były miarodajne, kobiety muszą przestrzegać kilku zaleceń:
- Unikać współżycia przez trzy dni przed testem.
- W dniu badania nie stosować żadnych środków higieny intymnej.
- Jeśli pacjentka brała antybiotyki, warto odczekać co najmniej tydzień przed badaniem.
Pobieranie wymazu odbywa się w gabinecie lekarskim, a materiał transportowany jest do laboratorium w celu analizy.
Czynniki ryzyka związane z GBS w ciąży
Czynniki ryzyka związane z GBS mają znaczenie dla zdrowia matki i noworodka. Zmiany hormonalne oraz różnice w pH w czasie ciąży zwiększają ryzyko nosicielstwa. W tej grupie ryzyko wynosi od 10 do 30 procent.
Posiadanie paciorkowców grupy B zwykle nie powoduje objawów, dlatego badania przesiewowe w kierunku GBS są ważne. Zakażenie GBS może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak infekcje układu moczowego czy przedwczesny poród.
Zakażenie GBS a noworodki
Noworodki, których matki noszą paciorkowce grupy B, są narażone na poważne infekcje, a ryzyko przeniesienia bakterii wynosi około 70% w trakcie porodu. To podkreśla znaczenie profilaktyki okołoporodowej.
Do czynników ryzyka zalicza się:
- młodszy wiek matki
- długość odpływu wód płodowych
- wcześniejsze zakażenia
Możliwe skutki dla matki i dziecka w przypadku pozytywnego wyniku
Możliwe skutki dla matki i dziecka w przypadku pozytywnego wyniku badania GBS obejmują infekcje układu moczowo-płciowego oraz zapalenie błony śluzowej macicy. W najgorszym przypadku może wystąpić sepsa.
Noworodki, których matki wykazały nosicielstwo GBS, mogą cierpieć na poważne choroby, takie jak zapalenie płuc czy sepsa. Infekcje te zwykle rozwijają się w pierwszych dniach życia.
Profilaktyka i leczenie
W przypadku pozytywnego wyniku badania GBS, konieczna jest profilaktyka antybiotykowa podczas porodu. Zastosowanie antybiotyków, takich jak penicylina, ma na celu ochronę noworodka. Obserwacja noworodka jest kluczowa przez co najmniej 24 godziny po porodzie.
Badanie GBS jest istotnym krokiem w zapewnieniu bezpieczeństwa matki oraz noworodka. Dlatego każda kobieta w ciąży powinna stosować się do zaleceń lekarzy, aby minimalizować ryzyko poważnych konsekwencji zdrowotnych.